Sốt xuất huyết có lây qua đường máu?

Bệnh SXH lây truyền qua muỗi vằn đốt. Ảnh: VGP/Thúy Hà

Các chuyên gia y tế cho biết, cơ chế lây truyền bệnh SXH như sau: Muỗi đốt người bệnh, hút phải máu có virus, sau đó virus nhân lên trong cơ thể muỗi. Virus gây SXH có 2 khả năng lây truyền tiếp. Một là virus ra tuyến nước bọt của muỗi và truyền cho người khác khi đốt. Hai là virus truyền sang trứng muỗi; khi muỗi đẻ trứng nở thành loăng quăng lột xác thành muỗi thế hệ con, lúc này, muỗi đi đốt người sẽ truyền virus SXH cho người khác.

Trước băn khoăn của nhiều người về việc SXH có lây qua đường máu hay đường tình dục không, ThS.BS. Nguyễn Trung Cấp, Trưởng Khoa Cấp cứu Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương khẳng định: Bệnh SXH không lây truyền qua đường tình dục.

Còn với cơ chế lây qua đường máu, theo BS. Cấp, nếu người đang bị SXH mà hiến máu thì người nhận máu có thể nhiễm. Tuy nhiên, điều này không bao giờ xảy ra, vì người đang SXH thì không thể hiến máu do có thể nguy hiểm đến tính mạng. Đến nay, chưa từng ghi nhận ca SXH nào lây qua bơm kim tiêm và cũng chưa ghi nhận ca nào lây từ máu của người SXH dính vào vết thương hở của người lành.

Theo PGS.TS. Nguyễn Văn Kính, Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, SXH trong 3 ngày đầu có triệu chứng rất giống với các bệnh nhiễm trùng khác, vì vậy, trong thời gian này, nếu bạn bị sốt, đau mình mẩy, nhức đầu… thì nên đến cơ sở y tế để xét nghiệm chẩn đoán bệnh sớm nhằm tránh nguy cơ biến chứng.

Thông thường SXH diễn biến trong vòng 7-11 ngày. Giai đoạn đầu bệnh thường sốt cao liên tục trong 3 ngày, đau đầu, nhức vùng hốc mắt, đau mỏi các cơ khớp, đau tức thắt lưng.

Giai đoạn diễn biến bệnh nặng, thường từ ngày thứ 4-7 của bệnh. Những dấu hiệu nặng cảnh báo thường hay xảy ra trong thời gian từ ngày thứ 3-7 của bệnh, gồm: Sốt cao trên 40 độ C, nhức đầu dữ dội, mệt lả, li bì, nhiều trường hợp vật vã, một số trường hợp bị buồn nôn, nôn, tiêu chảy.

Có bệnh nhân bị đau tức hạ sườn phải, xuất hiện dấu hiệu xuất huyết, đặc biệt trường hợp xuất huyết niêm mạc như chân răng, chảy máu cam, chảy máu ở lòng trắng của mắt… có nguy cơ xuất huyết trong nội tạng.

Số ca bệnh nặng ở giai đoạn này chiếm khoảng 20%.

Giai đoạn hồi phục, thường sau giai đoạn thoát dịch 24-48 giờ. Bệnh nhân hết sốt, phần dịch thoát ra khỏi lòng mạch lại tái hấp thu và làm gia tăng lượng dịch trong lòng mạch. Giai đoạn này cần hạn chế truyền dịch để tránh nguy cơ quá tải dịch.

Người bệnh cũng cần lưu ý: Khi xuất hiện những dấu hiệu cảnh báo sau phải đến ngay các cơ sở y tế: Sau 3-4 ngày vẫn sốt cao liên tục, mệt lả, nôn, buồn nôn nhiều, vật vã hoặc li bì, đau bụng nhiều, đau tức vùng gan, tiểu ít, có các chảy máu bất thường như chảy máu cam, chảy máu chân răng, xuất huyết dưới da, kinh nguyệt bất thường, nôn ra máu hay đi ngoài phân đen...

Những trường hợp có yếu tố nguy cơ bệnh tăng nặng đó là trẻ em, phụ nữ có thai, người trên 65 tuổi, hoặc những người đang sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, có bệnh nền như tiểu đường, cao huyết áp, bệnh gan, phổi mạn tính… nếu mắc SXH thì nên đến các cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời, tránh yếu tố sốc và có thể dẫn tới nguy cơ tử vong.